Mesane Ağrısı Sendromu/İnterstisyel Sistit

İnterstisyel Sistit Nedir?

Kronik sistit türüdür. Ağrılı Mesane Sendromu veya Mesane Ağrı Sendromu olarak da bilinmektedir. İnterstisyel Sistit (IC), üriner enfeksiyon olmadığı halde tekrarlayıcı abdominal ve pelvik huzursuzluk veya ağrıya neden olabilen kronik enflamatuar bir hastalıktır.

Hastalığın Belirtileri;

Dizüri (İdrara çıkma sırasında yanma ve ağrı oluşması durumu),
Abdominal ve pelvik huzursuzluk,
Artmış mesane basınç hissi,
Mesane ve pelvik bölgelerde hassasiyet ve yoğun ağrı,
Ağrı genelde menstruasyon sırasında daha da artar ve cinsel ilişki sırasında ve sonrasında yoğunlaşabilir.
Ağrının ayrıca mesane dolumu ile arttığı ve mesane boşalmasını takiben rahatladığı bilinmektedir.
Artmış idrar sıklığı ve sıkışıklığı veya bunların kombinasyonundan oluşmaktadır.

Burada sıklıktan kasıt, normalden daha sık idrara çıkma ihtiyacı olmasıdır. Normalde bir kişi ortalama günde en fazla yedi kez idrara çıkar ve tuvaleti kullanmak için gece kalkmak zorunda değildir. İnterstisyel sistit hastası genellikle hem gündüz hem de gece ve sık sık idrara çıkmak ister. Bu sıklık arttıkça, giderek ani sıkışma hissine yol açar.
Ani sıkışma yaygın bir İnterstisyel sistit belirtisidir. Bazı hastalar hemen idrar yaptıktan sonra bile asla kaybolmayan sabit bir idrar yapma dürtüsü hissederler. Bazıları ise bu dürtüyü o kadar hissetmeyebilir.

İnterstisyel sistit hastalarının mesaneleri doldukça mesane ağrısı kötüleşebilir. Bazı İnterstisyel sistit hastaları mesanenin yanı sıra diğer alanlarda da ağrı hissederler. Ağrı üretrada, alt karın ,bel arkası veya pelvik veya perineal bölgede hissedebilir. Kadınlar vulva veya vajina içinde ve erkekler ise skrotum, testis veya peniste ağrı hissedebilirler. Ağrı sürekli ya da aralıklı olabilir.

Birçok İnterstisyel sistit hastası, belirtileri daha kötü hale getiren bazı şeyleri tespit edebilir.

Bazı insanların belirtileri belirli gıdalar veya içecekler ile (genellikle asidik) daha kötü hale gelir.

Birçok hasta da (fiziksel veya zihinsel stres) stresli olduklarında belirtilerin daha kötü olduğunu ifade ederler.

Semptomlar adet döngüsü ile değişebilir. Menstruasyon döneminde artan ağrı atakları görülebilir.

İnterstisyel sistit hastalığı görülen erkekler de kadınlar da cinsel aktivitede zorluklar yaşayabilirler. Mesane vajinanın tam önünde olduğundan kadınlar ilişki sırasında ağrı çekebilir. Erkekler de ağrılı orgazm veya sonraki gün ağrı hissedilebilir.

Mesane Ağrısında Nasıl tanı koyulur?

Mesane Ağrısı Sendromu’nda (MAS/İS) tanı koymak, başvuru şikâyetlerindeki farklılıklar ve kesin tanı kriterlerinin olmaması nedeniyle oldukça güçtür.

Hastanın öyküsünün dikkatle alınması. (Hastanın hikayesinde önemli noktalar: ağrının karakteri, tetikleyici faktörler, genellikle asidik kaynaklı diyet)

Kronik pelvik ağrıya neden olabilecek başka patolojilerin dışlanması,

İdrar analizi ve gerektiğinde idrar kültürü ile değerlendirme

Sistoskopi aracılığı ile mesane iç yüzeyinin görüntülenmesi genellikle yardımcı bir tanı yöntemi olarak kullanılmaktadır. Literatür ve kılavuzlardan yola çıkarak oluşan genel kanıya göre, glomerülasyon tespit edilmesi tanı için şart değildir.

Mesane Ağrısı Neden Kaynaklanmaktadır?

Yapılan araştırmalarda ve IC teşhisi konulan hastalarda ortak en sık rastlanan durum mesane mukozasındaki glikozaminoglikan tabakasında oluşan açıklıklar, defektler, lezyonlar sonucu idrarın yarattığı rahatsızlık ve ağrı hissi olmuştur.

Mesane mukozasını kaplayan glikozaminoglikan tabakası, mesane duvarının idrara karşı geçirgenliğini engelleyen epitelyal bir bariyerin oluşmasını sağlar. Bu bariyer idrardaki üre ve kalsiyum gibi maddelerin mesane duvarına hasar vermesini engeller. Hastalığın en önemli semptomu olan ağrının da idrardaki maddelerden kaynaklandığı düşünülür.

Kimlerde görülür?

Hastalık ortalama 40 yaş civarında başlamakla beraber, hastaların %25’i 30 yaşının altındadır. Yapılan çalışmalar IC hastalığının çok yaygın olduğunu ve kadınların nerdeyse %20’sinde görülebildiğini göstermektedir. Kadın/erkek oranı yaklaşık 10:1 dir.

Nasıl tedavi edilir?

Ağrılı mesane sendromu için genelde mesane ağrısı, ani ve sık idrara çıkma gibi semptomlarının hafifletilmesine yardımcı olmak için birçok mevcut tedavi seçeneği kullanılmaktadır. Hasta ayrıca hastalık ataklarını azaltmak için uygulayacağı diyet ile tedavisini destekleyebilir.

Hastalığın tekrarını önlemek için yapılması gereken önerilerin bazıları şunlardır:

Mesaneyi tahriş edebilecek gıdalardan kaçınmak;
İnterstisyel sistiti kötüleştirebilecek belirli faaliyetler veya gerilimlerden kaçınmak.
İnterstisyel sistiti etkileyen belirli gıdalar veya faaliyetler, değişik hastalar için farklıdır, bu yüzden, her kişinin kendi bireysel planını oluşturması gerekecektir.
En sık yapılan hata pentosan tedavisi sırasında yanıt alınamadığı durumda tedaviyi bırakmak veya yine tedavi sırasında belirtilerde iyileşme gözlenmesine güvenerek tedaviyi bırakmaktır. Pentosan tedavisi gören hastalar en az 3 ya da 6 ay, doktor kontrolünde hiç sekteye uğratmadan ilacı kullanmaya devam etmelidir. Aksi takdirde tedavi tamamlanmamış olabilir.

PENTOSAN POLİSÜLFAT SODYUMUM ETKİ MEKANİZMASI

Glikozaminoglikan tabakası, mesane duvarının idrara karşı geçirgenliğini engelleyen epitelyal bir bariyerin oluşmasını sağlar. Bu bariyer idrardaki üre ve kalsiyum gibi maddelerin mesane duvarına hasar vermesini engeller. Pentosan Polisülfat Sodyum hücre geçirgenliğini kontrol eden bir tampon görevi görerek idrar içinde çözünen tahriş edici maddelerin hücrelere ulaşmasını engeller.

İLAÇ TEDAVİSİNİN YANINDA YAPILMASI GEREKENLER

İlaç tedavisinden en iyi şekilde yanıt alabilmek için hastaların diyetine ve idrar alkalizasyonuna dikkat etmesi gerekmektedir. Asidik yiyecek ve içecekler idrarı asidik hale getirmektedir. Bu sebeple mesane iç yüzeyindeki irritasyondan dolayı ağrı hissi artmaktadır. İlaç tedavisi ile birlikte hastaların bu parametrelere dikkat etmesi iyileşmenin daha hızlı ve etkili olmasına katkı sağlamaktadır.

Tedavide PPS (Pentosan Polisülfat Sodyum)’un Yeri:

Avrupa üroloji derneğinin yayınladığı kılavuzlara göre kanıt düzeyi 1a ve öneri derecesi “güçlü” olan tek oral ajan Pentosan Polisülfattır.

IC endikasyonu ile FDA (Food And Drug Administration) tarafından 1996 yılında onaylanmış dünyadaki tek oral ilaçtır.

PPS, AMS (Ağrılı Mesane Sendromu) için şimdiye kadar önerilen tedavi seçenekleri içinde üzerinde en çok çalışılan tedavidir.

KAYNAKLAR

1. Hanno, P. M.: Bladder Pain Syndrome (Interstitial Cystitis) and Related Disorders. In: Campbell-Walsh Urology, 11 ed. Edited by A. J. Wein, L. R. Kavoussi, A. W. Partin et al.: Elsevier, vol. 1, pp. 334-370, 2016

2. Malde, S., Palmisani, S., Al-Kaisy, A. et al.: Guideline of guidelines: bladder pain syndrome. BJU Int, 122: 729, 2018

3. Hanno, P., Dinis, P., Lin, A. et al.: Bladder Pain Syndrome. In: Incontinence. Edited by P. Abrams, L. Cardozo, S. Khoury et al. Bristol UK: International Incontinece Society, pp. 1581-1650, 2013

4. Oravisto, K. J.: Epidemiology of interstitial cystitis. Ann Chir Gynaecol Fenn, 64: 75, 1975

5. Clemens, J. Q., Meenan, R. T., O’Keeffe Rosetti, M. C. et al.: Prevalence of interstitial cystitis symptoms in a managed care population. J Urol, 174: 576, 2005

6. Bade, J., Ishizuka, O., Yoshida, M.: Future research needs for the definition/diagnosis of interstitial cystitis. Int J Urol, 10 Suppl: S31, 2003

7. Toren, P. J., & Norman, R. W. (2005). Cyclophosphamide induced hemorrhagic cystitis successfully treated with pentosanpolysulphate. The Journal of urology.

8. Clemens JQ et al, Prevalence of interstitial cystitis symptomsin a managed care population. J Urol 2005; 174:576–580.

9. https://www.turkiyeklinikleri.com/article/tr-asiri-aktif-mesane-sendromu-36319.html

10. Wu EQ et al, Interstitial cystitis cost, treatment and co-morbidities in an employed population. Pharmacoeconomics 2006; 24(1): 55-65.

11. Parsons CL et al, Increased prevalence of interstitial cystitis: previously unrecognized urologic and gynecologiccases identified using a new symptom questionnaire and intravesical potassium sensitivity. Urology 2002; 60(4):573-8.

12. Koziol JA. Epidemiology of interstitial cystitis. Urol Clin North Am. 1994; 21(1):7-20.

13. Koziol JA et al, The natural history of interstitial cystitis: a survey of 374 patients. J Urol. 1993; 149(3):465-9.

14. J Barkin. Interstitial cystitis: The great imposter Epidemiology, etiology, diagnosis and management. J Sex Reprod Med2003; 3(2):57-64.

15. J. Curtis Nickel. Interstitial cystitis Etiology, diagnosis, and treatment. Canadian Family Physician 2000; 46: 2440-50