Prostat Kanseri Nedir?
Prostat kanseri, erkek üreme sisteminin bir parçası olan ve spermi taşıyan seminal sıvının üretiminden sorumlu prostat bezindeki hücrelerin anormal ve kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla oluşan bir kanser türüdür. Erkeklerde en sık görülen kanser türlerinden biridir.
Prostat kanseri genellikle şu belirtilerle kendini gösterebilir:
- Sık idrara çıkma, özellikle gece,
- İdrar akışında zayıflama,
- İdrara başlarken veya yaparken zorlanma,
- İdrarda yanma veya ağrı hissi.
Hastalığın en yaygın nedeni ileri yaştır ve genellikle 50 yaş üstü erkeklerde görülür. Bununla birlikte, ailede prostat kanseri öyküsü (genetik yatkınlık), obezite ve bazı hormonal dengesizlikler de risk faktörleri arasındadır.
Prostat kanseri çoğu zaman yavaş ilerler, bu nedenle erken evrede teşhis edildiğinde tedavi başarı şansı oldukça yüksektir. Bu nedenle düzenli tarama ve kontroller, özellikle risk grubundaki erkekler için büyük önem taşır.
Prostat Kanseri Neden Oluşur?
- Genetik yatkınlık
- Genetik olmayan (çevresel) faktörler
- Yaş faktörü
- Irk faktörü
- Beslenme ve obezite
Prostat Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Prostat kanserlerinin büyük çoğunluğu, prostat bezinin dış kısmında gelişir. Bu nedenle, kanserin belirti vermesi genellikle tümörün büyüyüp idrar kanalına (üretra) baskı yapacak boyuta ulaşmasıyla olur. Bu da çoğu zaman hastalığın ileri evrelerinde gerçekleşir. Dolayısıyla, prostat kanseri erken evrelerde genellikle sessiz seyredebilir ve belirti vermeyebilir.
Prostat kanseri belirtileri şunları içerir:
- İdrar yapmada güçlük
- İdrar yaparken ağrı ve yanma hissi
- Alt pelvik bölgede ağrı
- Kalça, sırt, göğüs veya kemiklerde ağrı
- Zayıf idrar akışı
- Menide veya idrarda kan görülmesi
- Ereksiyon sorunları ve boşalırken ağrı
- Kilo kaybı
- Yorgunluk
- Mide bulantısı ve kusma
Prostat Kanseri Evreleri Nelerdir?
Prostat kanseri, hastalığın vücutta ne kadar yayıldığına göre evrelere ayrılır. Evreleme, hem tedavi planının oluşturulmasında hem de hastalığın seyrinin öngörülmesinde kritik öneme sahiptir.
Evrelemede dikkate alınan başlıca kriterler şunlardır:
- Tümörün mesane, rektum gibi çevre organ ve dokulara yayılıp yayılmadığı,
- Kanserin bölgesel lenf düğümlerine ya da kemik gibi uzak organlara metastaz yapıp yapmadığı.
Ayrıca, prostat kanserinin biyolojik davranışını ve agresifliğini değerlendirmede kullanılan Gleason skoru ile kandaki PSA (Prostat Spesifik Antijen) düzeyi de evrelemenin belirlenmesinde önemli rol oynar. Bu parametreler tümörün derecesi hakkında bilgi verir ve tedavi yaklaşımını doğrudan etkiler.
Evre 1: Kanser hücreleri prostat bezinin içinde sınırlıdır ve başka doku ya da organlara yayılmamıştır. Bu erken evrede tümör genellikle yavaş büyür ve belirti vermeyebilir. Ancak bazı hastalarda sık idrara çıkma, idrar yaparken zorlanma, yanma ya da ağrı gibi hafif semptomlar görülebilir.
Evre 2: Kanser hâlâ prostat bezinin içinde sınırlı olmakla birlikte, hücresel anlamda daha agresif olabilir ve yayılma potansiyeli artmıştır. Bu evrede tümör birden fazla odakta bulunabilir veya prostatın her iki lobunu etkileyebilir. PSA düzeyleri ve Gleason skoru bu evrede genellikle daha yüksektir.
Evre 3: Kanser, prostat kapsülünü aşarak çevre dokulara (örneğin seminal veziküllere) yayılmıştır. Bu evre “lokal ileri evre” olarak kabul edilir. Kanser hâlâ bölgesel sınırlı olabilir, ancak ilerleme riski yüksektir.
Evre 4: Prostat kanseri bu evrede lenf düğümlerine veya kemikler, akciğer, karaciğer gibi uzak organlara metastaz yapmıştır. Bu, ileri evre ya da metastatik prostat kanseri olarak adlandırılır. Tedavi, genellikle sistemik (tüm vücudu etkileyen) yaklaşımlar içerir.
Prostat Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
- PSA Kan Testi
- Makattan Parmakla Muayene
- Transrektal Ultrasonografi
- Gelişmiş PSA Testi
- İnsülin-Benzer Büyüme Faktörü
Prostat Kanserinden Nasıl Korunuruz?
- Likopen, çinko, omega-3 yağ içeren besinlerden yararlanmak
- Düzenli olarak egzersiz yapmak
- İdrar yollarını etkileyen prostat sorunlarına karşı bol sıvı tüketimi yapmak
- Alkol ve kafeinden uzak durmak
- Düzenli olarak kontroller yaptırmak
Prostat Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?
Prostat kanseri tedavisinde izlenecek yöntem; tümörün büyüklüğüne, kanserin evresine, hastanın genel sağlık durumuna, hastanın yaşına veya yayıldığı bölgeye göre seçilebilir.
- Kemoterapi
- Aktif gözlem
- Cerrahi tedavi
- İmmünoterapi
- Hormon tedavisi
- Radyoterapi
Günümüzde tanı ve tedavide sağlanan gelişmeler sayesinde, prostat kanseri artık erken teşhisle kontrol altına alınabilen ve başarıyla tedavi edilebilen bir hastalık haline gelmiştir.
Meme Kanseri Nedir?
Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türlerinden biridir. Meme kanseri, meme dokusundaki hücrelerin mutasyona uğrayarak kontrolsüz şekilde çoğalması sonucu oluşur. Erkeklerde de görülebilmekle birlikte, en sık 50 yaş üzeri kadınlarda rastlanır. Ancak genç yaşlardaki kadınlarda da meme kanseri gelişebileceği unutulmamalıdır.
BRCA1 ve BRCA2 gibi belirli gen mutasyonlarına sahip kadınlarda meme kanseri riski belirgin şekilde artmaktadır. Tanı konulduğunda, kanserin yalnızca memede mi sınırlı olduğu yoksa lenf düğümleri ya da uzak organlara yayılıp yayılmadığını belirlemek için çeşitli testler yapılır.
Meme Kanseri Neden Olur ?
- Hareketsiz yaşam
- Yaş faktörü
- Cinsiyet
- Genetik
- Sigara ve alkol tüketimi
- Obezite
- Radyasyona ve kimyasala maruz kalma
- Hormon değişim terapisi
Meme Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Meme kanseri belirtileri genel olarak şunları içermektedir:
- Memede ve/veya koltukaltında kitle
- Meme cildinde kızarıklık, kabuklanma veya yara oluşumu
- Meme ve meme ucu boyutunda veya şeklinde bozulma
- Göğüs damarlarında belirginleşme ve büyüme
- Memede ağrı
- Memede içeri doğru çöküntü
- Meme ucu akıntısı
Meme Kanseri Evreleri Nelerdir?
Evre 0: Duktal Karsinoma İn Situ (DCIS): Meme kanserinin en erken safhası olan meme kanalları gibi sınırlı bir alanda lezyon gelişmiştir.
Evre I: Tümör 2 cm’den küçük ve henüz lenf nodlarına sıçramamıştır.
Evre II: Tümör 2- 5 cm arasında bir büyüklükte olup çevredeki lenf nodlarına sıçramış ya da sıçramamış olabilir.
Evre III: Çevredeki lenf bezlerine daha fazla yayılmıştır.
Evre IV: Diğer organlara (kemik, karaciğer, beyin, akciğer) veya kemiğe, uzaktaki lenf nodlarına metastaz yapmıştır.
Meme Kanseri Risk Faktörleri Nelerdir?
- Bir memede daha önce kanser gelişmiş olması
- Memede kansere öncü sayılabilecek bir lezyonun bulunmuş olması
- Genetik olarak meme kanseri gelişimine yatkın genleri taşımak
- Ailesinde veya akrabalarında meme kanseri gelişmiş olması
- Uzun süreli doğum kontrol haplarının kullanılması
- Menopoz sonrası dönemde uzun süreli ve yüksek dozlarda östrojen replasman tedavisi yapılması
- Çocukluk veya gençlik çağında başka bir nedenle göğüs bölgesinin ışınlanmış olması
- Adet başlama yaşının erken, adetten kesilme yaşının geç olması
- Hiç doğum yapılmaması veya ilk doğumun 30 yaşından sonra yapılması
- Yaşın ilerlemiş olması; (Meme kanserini en sık 50-65 yaşlar arasında görülmektedir.)
- Aşırı yağlı gıdalarla beslenme alışkanlığı
- Mamografi taramalarında yoğun meme saptanması
- Yumurtalık ya da rahim kanseri hikayesi olması
- Elektromanyetik alanlara ve radyasyona sürekli maruz kalma
Meme Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
- Mamografi ve tomosentez mamografi
- Ultrasonografi (USG)
- Emar -MR (Manyetik Rezonans Görüntüleme)
- PET – CT
- Meme Sintigrafisi
- Mamografi
- Doktor Muayenesi
Meme Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?
- Meme kanseri ameliyatı
- Kemoterapi
- Radyasyon tedavisi
- Hedefli ilaç tedavisi
- İmmünoterapi tedavisi
- Hormon tedavisi
Kolon (Bağırsak) Kanseri Nedir?
Kolon kanseri, kalın bağırsağın bir parçası olan kolonun iç yüzeyini döşeyen hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalmasıyla ortaya çıkan bir kanser türüdür. Genellikle, kolonun iç duvarında oluşan “polip” adı verilen küçük ve iyi huylu hücre kümeleri zamanla kansere dönüşebilir. Ancak her polip kansere yol açmaz.
Kolon kanseri her yaşta gelişebilir, fakat en sık ileri yaşlardaki bireylerde görülür. Polipler genellikle belirti vermediğinden, düzenli tarama testleriyle erken dönemde saptanması büyük önem taşır. Bu sayede, polipler kansere dönüşmeden çıkarılarak hastalığın gelişmesi önlenebilir.
Kolon (Bağırsak) Kanseri Neden Oluşur?
Kolon kanserinin gelişiminde birçok faktör rol oynar. Aşırı yağ içeren, kırmızı et ağırlıklı ve liften fakir bir beslenme düzeni, obezite, sigara kullanımı ve alkol tüketimi hastalık riskini artıran başlıca nedenler arasındadır. Ayrıca kalın bağırsakta gelişen polipler, kolon kanserine zemin hazırlayabilir. Bu polipler genellikle belirti vermeden geliştiği için, kolonoskopi ile tespit edildiklerinde kansere dönüşmeden çıkarılmaları, hastalığın önlenmesinde kritik öneme sahiptir.
Ayrıca, kadınlarda meme veya yumurtalık kanseri öyküsünün bulunması da kolon kanseri riskini artırmaktadır. Bu nedenle, bu tür hastalık geçmişi olan bireylerde 50 yaşını beklemeden kolon kanseri taramalarına başlanması önerilir.
Kolon (Bağırsak) Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Kolon kanseri erken evrelerde belirti vermeyebilir, ancak ilerledikçe bazı uyarıcı semptomlar ortaya çıkabilir. Bu belirtiler arasında:
Kolon (bağırsak) kanserinin belirtileri şunları içerir:
- Kilo kaybı
- Yorgunluk ve halsizlik
- Karın ağrısı ya da pelvik ağrı
- Dışkının kalem gibi ince ve uzun olması
- Devamlı ishal ya da kabız olma gibi dışkılamada değişiklik
- Dışkıda kan ve/veya rektal bölgede kanama
- Kansızlık (anemi)
- Göz akında ve ciltte sararma
- Dışkılamaya rağmen bağırsakların boşalmadığı hissi
- Yemek yerken çok çabuk doyma hissi
- Dışkıda yumurta akı görünümlü salgı
- Mide bulantısı ve kusma
- Yutma güçlüğü
Kolon (Bağırsak) Kanserinin Evreleri Nelerdir?
Kolon kanseri, hastalığın vücutta ne kadar yayıldığına göre evrelere ayrılır. Toplam beş ana evre bulunmaktadır ve bunların birçoğu alt evrelere ayrılarak daha ayrıntılı bir sınıflandırma yapılır:
Evre 0 (Karsinoma in situ): Bu en erken evredir. Kanser, kolon duvarının en iç tabakası olan mukozada yer alan anormal hücrelerle sınırlıdır. Henüz invazyon (yayılım) göstermemiştir. Bu evrede müdahale ile tam tedavi şansı oldukça yüksektir.
Evre I: Kanser, kolon duvarının daha derin katmanlarına ilerlemiş, ancak henüz lenf düğümlerine veya uzak organlara yayılmamıştır. Genellikle kas tabakasını geçmiştir.
Evre II: Kanser kolon duvarının tüm katmanlarına tutunur ve çevre dokulara yayılabilir. Ancak bölgesel lenf düğümlerine yayılım göstermez.
Evre III: Kanser, bölgesel lenf düğümlerine yayılmıştır ancak uzak organlara metastaz yapmamıştır.
Evre IV (Metastatik Evre): Kolon kanserinin son evresidir. Bu evrede kanser uzak organlara yayılmıştır.
Kolon (Bağırsak) Kanseri Risk Faktörleri
- Genetik faktörler
- Yaş
- Bağırsak iltihapları
- Beslenme
- Obezite
- Sigara
Kolon (Bağırsak) Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Kalın bağırsak (kolon) kanserini erken evrede saptamanın en etkili yolu, düzenli aralıklarla yapılan endoskopik taramalardır. Bu taramaların en önemlisi kolonoskopidir. Kolonoskopi sayesinde mevcut tümörler erken dönemde teşhis edilebilirken, henüz kansere dönüşmemiş polipler de tespit edilerek çıkarılabilir. Böylece kolon kanseri gelişimi büyük ölçüde önlenebilir.
Genel olarak 50 yaş üzerindeki bireylerin, kişisel sağlık durumları ve aile öykülerine göre 2 ila 5 yıl aralıklarla kolonoskopik kontrollerden geçmeleri önerilmektedir. Bu taramalar, kolon kanserine karşı en etkili koruyucu sağlık önlemleri arasında yer alır.
- Dışkıda gizli kan incelenmesi
- Radyolojik görüntüleme tetkikleri
- Laboratuvar tetkikleri
- Kesin tanı için kolonoskopi
Kolon (Bağırsak) Kanserinden Nasıl Korunuruz?
- Kanser taraması yaptırın
- Bol miktarda sebze, meyve ve tam tahıl tüketin
- Düzenli olarak egzersiz yapın
- Kilonuzu kontrol altına alın
- Sigara içmeyin
- Alkolden kaçının
- Yeterli oranda vitamin alın
Kolon (Bağırsak) Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?
- Cerrahi yöntemler
- Kemoterapi
- Radyoterapi
- Hedefe yönelik tedavi
- Destek tedaviler